یکی از مشخصه های مهم لپتاپ که هنگام خرید باید به آن دقت کرد، مدت کارکرد باتری آن می‌باشد. تنوع زیادی در بازه مدت کارکرد باتری وجود دارد، اکثر لپتاپهای معمولی حدود سه ساعت کار می‌کنند و بعضی از آنها تا بیش از سیزده ساعت. (البته این موضوع بر اساس کارکرد لپتاپ می تواند بسیار متغیر باشد) از آنجایی که خودم با مسئله ی شارژ باتری و نحوه استفاده بهینه از آن درگیر بوده‌ام، و اکثر اوقات با کمبود شارژ مواجه می‌شوم، تصمیم گرفتم در این زمینه مطلبی بنویسم.
شاید شما هم مثل من از افراد به ظاهر متخصص زیادی در این مورد پرسیده باشید و احتمالا آنها جواب‌هایی مثل موارد زیر داده باشند:
- باتری را کامل شارژ کن و تا آخر مصرف کن و دوباره شارژ کن
- آداپتور باتری همیشه به برق و در حال شارژ شدن باشد، هیچ مشکلی نیست
- باتری را از لپتاپ جدا کن و در مواقع ضروری استفاده کن
- و ...
خب و حالا به سراغ بهترین راه حلها می رویم و چه کسی بهتر از کمپانی اپل (یکی از بهترین سازنده های لپتاپ) میتواند در ابن مورد راهنمایی کند؟
قبل از هر کاری بهتر است کمی با باتری لپتاپ آشنا شویم:
تقریبا تمام باتری‌های لپتاپ، امروزه از نوع Lithium-ion هستند، که عملکرد خیلی بهتری نسبت به باتری ها قدیمی نیکل-کادمیومی دارند. (چندین سال است که من باتری نیکلی ندیده‌ام و عملا از دنیای لپتاپ ها و موبایلها حذف شده‌اند)
باتری های نیکلی، برای اینکه بتوانند ظرفیت خود را حفظ کنند، بایستی در هر بار استفاده، کامل شارژ و سپس کامل مصرف شوند ولی باتری های لیتیومی برخلاف باتری های نیکلی، برای حفظ ظرفیت خود، نیاز به شارژ شدن کامل و خالی شدن کامل ندارند و این تفکر از گذشته نشئت می‌گیرد. باتری‌های لیتیومی به سرعت می توانند تا 80% ظرفیت خود، شارژ شوند، پس از آن برای 20% باقیمانده زمان طولاتی‌تری نیاز است.
نکته‌ی قابل توجه در مورد باتری‌ها این است که هر باتری عمر مفیدی دارد، (عمر بعضی 500 سیکل یا دوره است)
تعریف دوره شارژ Charge Cycle: مصرف 100% از نیروی باتری
فرقی نمی‌کند که یکجا مصرف کنید، یا به صورت مجزا (به عنوان مثال، 50% را امروز مصرف میکند، دستگاه را کامل شارژ میکنید و فردا 50% دیگر، که در این دو روز یک دوره از عمر باتری کاسته می شود)
با گذشتن از هر دوره شارژ، مقدار ناچیزی از ظرفیت باتری کاسته می‌شود (در دوران عمر مفید باتری، این کاهش ظرفیت تا 80% ظرفیت باتری نو، ادامه می‌یابد) و معمولا بعد از گذشت 500 دوره شارژ، عمر باتری خاتمه یافته و ظرفیت شارژ آن خیلی ناچیز خواهد شد.
همان طور که متوجه شدید، موثرترین راه نگهداری از باتری، به حداقل رساندن دوره های شارژ آن است، حال چگونه؟
مرحله اول
باید تا جای ممکن، میزان مصرف باتری را کاهش داد تا دوره‌های شارژ به حداقل برسند.
با انجام کارهایی از قبیل موارد زیر می توانید مصرف را پایین بیاورید:
- خاموش کردن شبکه بیسیم (Wi-Fi) و همچنین بلوتوث (Bluetooth) در مواقع عدم استفاده
- پرهیز از بالا بردن نور صفحه (این موضوع به محیط بستگی دارد، طوری تنظیم کنید تا چشمها خسته نشوند)
- بستن برنامه های اضافی و غیر کاربردی که در سیستم در حال اجرا هستند
- قطع کردن و بیرون کشیدن لوازم جانبی و Flash Memory ها در صورت عدم استفاده
- خارج کردن CD از درایو، در صورت عدم استفاده
- و عوامل دیگری که میدانید در حال هدر دادن باتری شما هستند
اکثر لپتاپ ها قسمتی به عنوان Power Option (در MacBook ها تحت عنوان Energy Saver control panel) یا چیزی شبیه آن دارند که معمولا با کلیک بر روی نماد باتری، پدیدار می شوتد و در آنها مجموعه ا ی از وضعیت های کارکردی دستگاه از طرف سازنده، آماده شده اند، که با توجه به نیاز خود می توانید گزینه مناسب را پیدا کنید، توجه داشته باشید که با افزایش عملکرد، میزان نگهداری شارژ کمتر خواهد شد و برعکس.
این یک Trade off شخصی است و خود کاربر باید تصمیم بگیرد کفه‌ی ترازو به سمت عملکرد بالا یا زمان شارژ بیشتر، سنگینی کند.
مرحله دوم
به طور خلاصه، این مرحله، مراقبت صحیح از باتری است.
برای باتری بهتر است تا گهگاه الکترون‌ها در آن در جریان باشند، اگر به صورت معمولی از لپتاپ استفاده میکنید، این روال طی می‌شود، ولی ممکن است جزء آن دسته از افرادی باشید که لپتاپشان دائم به برق متصل است، در این صورت اگر لپتاپ شما با پر شدن باتری، شارژ شدن را متوقف میکند، لازم نیست نگران چیزی باشید.
فقط هر ماه یکبار بایستی شارژ را کامل مصرف کرده و دوباره شارژ کنید (و یا میتوانید باتری را کالیبره کنید، در ادامه نحوه کالیبره کردن را نوشته‌ام)
اگر قصد دارید برای مدت بیش از شش ماه از لپتاپ استفاده نکنید، باتری را با شارژ 50% از لپتاپ جدا کرده و نگهداری کنید. اگر باتری برای مدت طولانی با شارژ پر بماند، مقدار قابل توجهی از ظرفیتش را از دست خواهد داد. (جواب یک چرا، قبلها برای من سوال بود که چرا باتری موبایلها و لپتاپهای نو فول شارژ نیست؟!)
مورد دیگر، درباره دمای نگهداری باتری است
به منظور استفاده بهینه از باتری، در زمان کار دمای آن نباید از 35 درجه تجاوز کند و نباید به کمتر از 10 تقلیل یابد (و دمای توصیه شده برای باتری در هنگام عدم استفاده، بین 25- تا 45 درجه سانتیگراد است) دمای ایده‌آل، دمای اتاق یا همان 22 درجه سانتیگراد است..
پس از این دو مرحله، توجه شما را به موارد زیر جلب میکنم:
Calibrating Battery
کالیبره کردن باتری (سنجیدن باتری)
در داخل باتری‌ها، ریزپردازنده‌ای وجود دارد که میزان توانایی شارژ دستگاه را تخمین می‌زند، هر از چند گاهی، برای استفاده موثر و تخمین دقیق ظرفیت، لازم است باتری کالیبره شود.
این کار بهتر است در بار اول و هر چند ماه یکبار صورت گیرد (اگر از جمله افرادی هستید که دائما لپتاپشان به برق است، بهتر است هر ماه این کار را تکرار کنید)
- آداپتور برق را متصل کنید و باتری را 100% شارژ کنید
- حالا به باتری پر شده، 2 ساعت استراحت دهید (یا می توانید از لپتاپ همراه با آداپتور استفاده کنید)
- آداپتور را از لپتاپ جدا کنید و از باتری استفاده کنید تا شارژ آن به حداقل برسد و اخطار شارژ نمایان گردد
- در این مرحله، کارهای خود را ذخیره کرده و به کار با لپتاپ ادامه دهید، تا زمانی که شارژ بسیار کم شده و لپتاپ به صورت اتوماتیک به خواب می‌رود
- لپتاپ را خاموش کنید یا اجازه بدهید در خواب باقی بماند، در این مرحله باید حداقل 5 ساعت یا بیشتر صبر کنید
- آداپتور را وصل کنید و لپتاپ را کاملا شارژ کنید
(آموزشی که به آن اشاره شد، برگرفته شده از قسمت پشتیبانی کمپانی اپل برای مک‌بوک بود، این موارد برای هر نوع باتری متفاوت است، ولی درصد تشابه بالایی دارد، اگر لپتاپ شما، مک‌بوک نیست، برای اطمینان، قبل از انجام این کار، میتوانید در وب برای مدل مربوط به خودتان جستجو کنید)
Battery Care Function
در لپتاپهای وایو، کمپانی سونی، برنامه‌ای تحت عنوان Battery Care Function از پیش نصب کرده است و ادعا کرده که با پایین نگه داشتن مقدار شارژ، می توان از تنزل باتری جلوگیری کرد.
برای اجرای آن، ابتدا VAIO Control Center را از Control Panel پیدا کنید و داخل شوید، سپس در سربرگ Categories، فایل Power Management را باز کنید، Battery Care Function نمایان می‌گردد. (با توجه به مدل‌های مختلف لپتاپ و نسخه‌های مختلف نرم افزار، ممکن است این نحوه دسترسی برای برخی مدلها صادق نباشد)
همان که در تصویر مشاهده می کنید، با فعال کردن Battery Care Function، باتری تا 80% گنجایش خود، شارژ شده و پس از آن شارژ متوقف می‌گردد، و اگر بعد از آن آداپتور متصل باقی بماند، لپتاپ با نیروی آداپتور کار خواهد کرد، بدون آنکه کاری به باتری داشته باشد، دقیقا مشابه حالتی که باتری از لپتاپ جدا شده باشد (سونی توصیه کرده، بعد از فعال سازی این مورد، هنگام استفاده از آداپتور، درصد شارژ بیش از 80% نباشد، این موضوع ممکن است در بار استفاده‌ی اول از این قابلیت پیش بیاید)
Super Battery Care Function هم مشابه گزینه‌ی بالاست با این تفاوت که، باتری تا 50% گنجایش، شارژ می‌شود.
(قابل توجه کسانی که به توصیه‌ی برخی متخصص‌نما، باتری خود را از اپتاپ جدا کرده‌اند)
پی‌نوشت: حجم این پُست، بیش از حد معمول، بزرگ شد، چون نمی‌خواستم مطلبی را از قلم بندازم.
Maysam